2008 – 2015 arası yaşanan ekonomik krizden dolayı Hollanda’da işçi haklarında son dönemde bir çok yasal düzenlemeler yapıldı. Krizin etkisi altında yapılan düzenlemeler her ne kadar işçi haklarını kısıtlamaya yönelik olmuş olsa da, Hollanda’da işçi yine bir çok haklara sahiptir. 

Kriz nedeniyle bir çok şirketler maddi sıkıntılar çekti ve bir çoĝu iflas bile etti. Bunları önlemek için işverenler işçilerine karşı olan sorumluluğundan arınmaya calıştı. Bir diğer yandan devlet işçinin işine son verilmesini işveren için kolaylaştırmayı düşündü. Bu durum karşısında işçinin haklarını öğrenmesi ve bilmesi, yasaların getirebileceği zararlardan sakınması ve bazı durumlarda yasadaki boşluklardan ve haklardan yararlanabilmesi önemlidir. Burda kısaca bilinmesi gereken önemli konulara değineceğim.

İş kontratları geçici veya süresiz yapılabılır. Kontrat yapıldıĝı an işçiyi ve işvereni baĝlar ve her iki taraf için kanunun verdiĝi kaidelere uyması gerektiĝi anlamına gelir.

Taraflar kontrat yapıldıĝında deneme süresi anlaşabilirler. Bu kanun gereĝince kontrata dahil edilmesi gerekir. Deneme süresinde işveren herhangi bir sebep olmaksızın işçiyle olan kontratını fesh edebilir. Bu yüzden deneme süresi belirli kriterlere bağlıdır. Kanunun verdiği şartlara uyulmazsa, anlaşılan deneme süresi geçersiz oluyor ve işçi sebepsiz işten çıkartılamıyor. Yazılı olmak şartının yanı sıra deneme süresi bir maksimuma tabiidir. Süresiz kontratlarda deneyim süresi maksimum 2 ay yapılabilir. Kontrat 1 veya 2 senelik ise deneyim süresi maksimum 1 aydır ve 2 seneden fazla olan kontratlarda maksimum deneyim süresi yine 2 aydır. Daha fazla anlaşılan deneyim süreleri kısacası geçersizdir. 

Yapılan kontrat çeşitli şekilde sona erebilir. Deneyim süresinde sebep olmaksızın bitebildiĝi halde, bu süre dışında işçinin kontratı çok kolay fesh edilemiyor. Kontratı fesh etmek isteyen işveren bunları göze alması gerekir. Kontrat bitirme imkanları üc şekildedir.

– Uzlaşma sonucu

Taraflar iş ilişkinin devam etmesinin mümkün olmadığı konusunda hemfikirlerse veya herhangi bir sebepten dolayı devam etmek istemezlerse, anlaşaraktan kontratı fesh edebilirler. Genellikle işveren bu konuda teklif yapar ve işçisine fesh anlaşması sunar. Işçi bunu imzaladığında iş ilişkisi sona erer.

– Çıkış bildirisi

Kontratlar deneyim süresinde çıkış bildirisi (fesh mektubu) ile bitebilir. Bunun yanı sıra işveren bir kaç sebepten dolayı işçiye çıkış verebilir. Ekonomik sebeplerden dolayı mesela işveren işçi için (UWV’den) çıkış izni alabilir ve bu şekilde kontratı bitirebilir. Kanun işçinin davranışlarından ötürü de iş ilişkisini bitirmenin mümkün olduğunu söyler ve bir kaç örnek verir. Işçi mesela kontrat yapılırken kasten hakkında yanlış bilgi verdiyse, işi yapmakta eksik kalıyorsa, çalısırken kavga ettiyse veya hırsızlık yaptıysa, işverene çıkış imkanı doĝmuş sayılır. Eğer fesh mektubu alan işçi buna karşı vaktinde hukuki mücadele vermezse, çıkış her ne kadar geçersiz olsa da kesinliğe kavuşur ve çıkışa karşı bir hukuki mücadele mümkün olmaz. 

– Süre bitimi

Belirli süreyle yapılan kontratlar süre bitimiyle sona erir. Fakat burda da dikkat edilecek durumlar var. Eĝer üç kontrat ard arda veya 6 aylık  süreler içerisinde yapıldıysa, dördüncü yapılan kontrat süresiz iş ilişkine dönüşür. Aynı şekilde, işçi (iki kontrat ile) 36 aydan fazla calıştıĝında kontrat süresiz olur. İş kanunları işçiyi bu tür durumlarda korur.

Işçinin kontratı uzlaşma neticesiyle veya çıkış verilmesiyle bittiĝinde, işçinin tazminat hakkı olabilir. Bu haktan faydalanabilmek çıkış durumuna baĝlıdır. Çıkış kişisel sebeplerden (hırsızlık, kavga, hata vs) kaynaklanıyorsa, bu haktan faydalanmak çok da kolay olmayacaktır. Ayriyeten bu durumlarda işsizlik sigorta hakkını da kaybetmek mümkündür. 

Uzlaşma neticesiyle bitirilen kontratlarda işçi çoĝu zaman tazminat hakkına sahiptir. Tazminatın yüksekliği genelde çalışma süresiyle ortalama aylık brüt gelirle hesaplanır. Kontrat bu şekilde bitirildiĝinde işçi işsizlik sigortasından da faydalanabilir.

Bu genel bilgilerden ziyade bir çok istisna durumlar olabiliyor veya işverenler kendileri için en uygun şekilde kontratı bitirmeye calışabiliyor. Öte yandan işverenler işçinin kontratını bitirmesi için çok sebep olsada hukuksal nedenlerden çekinebiliyor. Hem işçi hemde işveren her ne durum olursa olsun gereken bilgi için ofisimize baş vurmaşı mümkündür ve tavsiye edilir.

Kötülüğü adaletle, iyiliği de iyilikle karşılamanız temenniyle…